Paris, Mon Amour

Program notları:

Claude DEBUSSY (1862-1918)

Noktürnler

Debussy üç bölümlü senfonik eser olan Noktürnler'i yazarken, James McNeill Whistler’in aynı başlıklı resimlerinden etkilenmiştir. Debussy bu başlığı aynı isimle bilinen müzikal biçim anlamında kullanmadığını, kelimenin çağrıştırdığı imgelerden yararlanmak için kullandığını belirtir. Fetes’deki (2. Bölüm, Festivaller) motifler Gustave Charpentier’in Louise isimli operasını, Nuages (1. Bölüm, Bulutlar) bölümündekiler de Mussorgsky’nin Güneşsiz isimli şarkısını anımsatır. Son bölümde besteci bizlere denizkızlarının şarkısını, kızlar korosunun seslendirdiği sözsüz ezgilerle sunar. 

Debussy, müziğinde bu imgesel çağrışımların derininde var olanı açığa çıkartmayı amaçlar. Kendisi bu durumu: “Fétes bize atmosferin titreşimlerini, dans eden ritimlerini ve ışığın aniden beliriveren parlamalarını sunar” şeklinde ifade etmiştir. Onun müziğinde tını dokuyu oluşturur; motifler, temalar bu dokunun içerisinden beliriverir. Diğer romantik bestecilerde olduğu gibi zaman motiflerin değişimi ve dönüşümü üzerine kurgulanmaz. Debussy’nin müziğinde dönüşen ortamın, dokunun kendisidir. Yani doku, ortaya konulan müzikal evrenin tamamıdır. Ortamın sabit kalıp, yalnızca figürlerin dönüştüğü bir yapı değildir. Böylelikle Boulez’in Debussy’nin müziği için kullandığı “geriye döndürülemez zaman” diye tanımladığı kavram ortaya çıkmış olur.

Yard.Doç.Dr. Onur Türkmen