Handel: Dixit Dominus

Bilkent Senfoni Orkestrası’nın 2023-24 sezonunda oluşturduğu Barok Müzik Konserler dizisinin üçüncüsü, 4 Mayıs 2024 tarihinde gerçekleşti. Saygun Filarmoni Korosu bu konserde Barok dönem repertuvarının en zor yapıtlarından Handel'in "Dixit Dominus" eserini seslendirdi. 

Tolga Atalay Ün'ün yönettiği bu konserde 1. Soprano Eylül Lambacı, 2. Soprano Deniz Özsökmenler, Alto Samed Kahreman, Tenor Ediz Öztürk ve Bariton Melih Fırat Çalışkan soloları seslendirdi. Maestro Ün ayrıca solo aryalarda klavsen partilerini icra etti.

Program kitapçığında eserle ilgili şu bilgiler yer alıyor:

Dixit Dominus, Handel'in 1707'de, henüz 22 yaşındayken bestelediği Mezmur 110'un (Latince Vulgate'de 109) bir düzenlemesidir. Aynı dönemde bestelenen diğer Latin ilahileri ve motetlerle birlikte, büyük olasılıkla Madonna del Carmine yortusu için Carmelite Vespers'in bir düzenlemesinin bir parçasını oluşturmuştur. Sekiz bölümden oluşan eser beş bölümlü koro, solistler, yaylılar ve continuo için bestelenmiştir.

O dönemde en iyi İtalyan enstrümantalistlerin yetenekleri, Vivaldi, Corelli ve diğerlerinin konçertolarında düzenli olarak sergileniyordu. Şarkıcılar da benzer şekilde Alessandro Scarlatti ve Antonio Caldara gibi besteciler sayesinde moda haline gelen operada yeteneklerini sergileyebiliyorlardı. Dixit Dominus, hem şarkıcılar hem de oyuncular için bir gösteri eseridir. Aralıksız enerjisi ve dramatik yoğunluğu tüm müzisyenlere önemli zorluklar sunar. Eser, özellikle 22 yaşındaki bir besteci için olağanüstü bir güç gösterisidir. Handel'in kontrpuan, armoni, melodik buluşlar ve belki de en etkileyici şekilde güçlü dramatik jestler konusundaki erken ustalığını gosterir.

Açıkça görülüyor ki, Handel bu eseri İtalyan stili hakimiyetini sergilemek ve böylece ev sahipleri üzerinde mümkün olan en unutulmaz izlenimi bırakmak için bir fırsat olarak görmüştü. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, Dixit Dominus onun en iyi eserlerinden biri olarak kabul edilir.

İlahi, Handel tarafından olağanüstü bir parlaklıkta müziğe uyarlanmış, bölümler içindeki ve arasındaki dramatik zıtlıklar sözleri canlı bir şekilde göstermiş ve güçlendirmiştir. Eser, hem açılış hem de kapanış bölümlerinde yer alan, büyük ölçüde uzatılmış notalardan oluşan ve diğer bölümlerin dekoratif çizgiler ördüğü bir melodi olan plainsong-cantus firmus ile bütünleşir. Enerjik açılış korosundan sonra sade ve zarif bir alto solo gelir, bunu tekrarlanan üçlü figür üzerine inşa edilmiş soprano için güzel lirik bir bölüm izler. Dram, yavaş ve hızlı bölümlerden oluşan dördüncü bölümde devam eder; ölçülü 'Juravit Dominus', cesur kromatik armonisi ve uyumsuzluklarıyla dikkat çeker. Altıncı ve en uzun bölüm Mezmur metninin 5. ve 6. ayetlerini birleştirir. Corelli'nin belirgin etkisi enstrümantal girişte, iki keman partisinin ve ardından seslerin bir dizi çarpıcı süspansiyonda sürekli olarak üst üste binmesiyle duyulabilir. Bunu takip eden 'Judicabit in nationibus' bölümü, 'ruinas' kelimesinde uygun bir şekilde dağılan yoğun bir fugatodur. Ardından bu eşsiz eserin en dikkat çekici pasajlarından biri gelir: aynı hecede tekrarlanan bir dizi vurmalı akor ezici bir askeri zaferi grafiksel olarak tasvir eder. Gloria, cantus firmus'u geri getirir, bu kez açılış bölümünden daha da parlak bir figürasyona sahiptir ve eser uzun ve mükemmel bir şekilde icra edilmiş bir füg ile kapanır.

Yaklaşık 1,5 ay gibi bir sürede hazırlandığımız bu eseri çalışırken pek çok zorlukla karşılaştık. Elbette şeflerin işi hem sürekli sorun çözmek hem eserin hazır olmasını sağlamak. Bu süreçte koro şefimiz Çiğdem Aytepe tüm bileşenleri koordine etti, tüm gücüyle eserin ortaya çıkmasını sağladı. Bu çalışmaların ardından Orkestra şefimiz Tolga Atalay Ün ile Dixit Dominus'un enerjisini ortaya çıkarmak için çok detaylı, derin çalışmalar yaptık. Kendilerine; gösterdikleri sevgi,  özveri, inanç ve sabır için çok teşekkür ediyoruz.


SFK olarak bu yıl yaşadığımız en büyük mutluluklardan biri, ailemize ses eğitimcilerimizin katılması oldu:

• Özlem Kılıç (Soprano partileri)

Nihan İnan Özbayrak (Alto)

Oğulcan Gökalp (Tenor)

Noyan Coşgun (Bas)

Yaptıkları çalışmalar ile Bach Magnificat sürecinden bugüne, koromuzun vokal teknik, kondisyon ve farkındalığını çok ileriye taşıdılar. Dixit Dominus'un inanılmaz fraz ve pasajları onlar olmadan olmazdı. Candan teşekkürlerimizi sunarız.


Eseri çok sınırlı bir zamanda öğrenmemizi  sağlayan çalışmalar, grup çalışmaları oldu. Bu süreçte sorumluluk alarak, şefimizle koordineli bir şekilde her partiyi özveriyle çalıştıran grup çalışma sorumlularımıza çok teşekkür ederiz:

Gizem Nur Ertürk (S1)

Canan Temel Sayın (S2)

Banu Arkan Manap (A)

Samed Kahreman (A, T)

Erkut Çağlak (T)

Ersin Arslantürk (B)


Bilkent MSSF dışında gerçekleştirilen çalışmalar için;

Pınar Alpay Yüksel, SCA Müzik Vakfı'nda

Canan Temel Sayın Güzel Sanatlar Lisesi'nde

Halise Devrimci Özgüven, evinde 

koro üyelerini ağırlayarak koro çalışmalarına çok hayati bir destek verdiler. Candan teşekkürlerimizi sunarız.

Soprano 1

Çiğdem Aytepe
Eylül Lambacı
Gizem Nur Ertürk
Meral Mete
Melda Cömert
Mine Polat
Hilal Bıçaklar
Selin Özdemir
Yonca Kaynar

Soprano 2

Aylin Genç
Bilge Doğruer
Canan Temel Sayın
Cansu İncegül Yücetürk
Deniz Özsökmenler
İdil Yavuz Aktaş
İlknur Erten
Merve Apaydın
Nazlı Deniz Yaşar
Özgen Öz

Alto 

Ahu Köksal
Ayşegül Çağlak
Azra Selvi Kapu
Banu Arkan Manap
Eda Sumru Tümer
Esra L. Dizici
Halise Devrimci Özgüven
Samed Kahreman
Seçil Vural
Tuğba Solukçu Canpınar
Peren Tuzkaya
Pınar Alpay Yüksel
Pınar Çanakçı
Pınar Çelikcan 

Tenor 

Alp Yücel Karataş
Dağhan Kemal Uzgur
Didem Molla Sal
Ediz Öztürk
Emre Çilden
Erkut Çağlak
Faruk Birsen
Koray Köse
Kutluay Boğazköy
Ömer Comba
Öncü Tekeş
Yusuf Emre Özdemir 

Bas 

Abdullah Özgüven
Anıl Başpınar
Batuhan Kürşad Özcihan
Berat Tuna Karlı
Bora Öznacar
Canberk Kısa
Ersin Arslantürk
Fatih Ünal
Gürkan Tekman
Melih Fırat Çalışkan
Oğuz Mertdoğan
Serkan Ercan
Yetkin Uzun